Bác sĩ Yersin là ông Tư hay ông Năm?

(PLO)- Người dân sở tại thì nói họ gọi Bác sĩ Yersin là "ông Tư", trong khi sách vở và bút tích của ông lại ghi là "ông Năm".

Bác sĩ A. Yersin
​

Chương trình “Ai là triệu phú” phát sóng trên VTV3 tối 25-11 có câu hỏi “Người dân ở xóm Cồn, Nha Trang gọi nhà bác học Yersin với tên thân mặt là gì?”. Có 4 đáp án được đưa ra: A. Ông Năm; B. Ông Bảy; C. Ông Tư; D. ông Mười. Người chơi trả lời: Ông Bảy, MC Lại Văn Sâm công bố đáp án đúng là ông Năm!Ngay sau khi chương trình phát sóng, một khán giả là người dân xóm Cồn (xóm Cồn hiện đã bị giải tỏa trong quá trình chỉnh trang đô thị, làm cầu Trần Phú bắc ngang cửa biển tại TP.Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa) đã lên tiếng trên Facebook rằng, người dân xóm Cồn gọi bác sĩ Yersin là ông Tư chứ không phải ông Năm.

Vị khán giả này cho biết: tuy xóm Cồn đã bị xóa sổ nhưng cái lầu ông Tư (tức cái nhà ông Tư – nhà của ông yersin) vẫn còn đó vì nó đã là nhà khách của Bộ nội vụ (nay là Bộ công an từ mấy chục năm nay). Vị khán giả này kể, ba của chị năm nay 84 tuổi hồi tóc còn để chỏm vẫn ngày ngày cùng chúng bạn đi học ngang qua lầu ông Tư, được ông Tư gọi vào cho ăn kẹo. Mỗi cuối tuần, đám trẻ xóm Cồn đều được ông Tư tụ tập lại để chiếu bóng (chiếu phim) cho xem. Theo chị, người dân xóm Cồn từ bao đời nay đều gọi bác sĩ Yersin là ông Tư chứ không có ai gọi là ông Năm cả!
Lục tìm những tư liệu về ông, chúng tôi bắt gặp thêm một thông tin từ người dân xóm Cồn khẳng định bác sĩ Yersin là ông Tư chứ không phải ông Năm. Tại bản tin “Kỷ niệm 70 năm ngày mất, 150 năm ngày sinh của Yersin” trên trang web Đài tiếng nói Việt Nam: vov.vn, một độc giả có ý kiến: “Tôi sinh năm 1968, là người dân từng sống ở Làng chài mà ngày xưa ông Yesin đã từng sống.
Lúc nhỏ, kể cả trước và sau giải phóng, tôi cùng lũ bạn hay lên Lầu ông Tư (là Lầu ông Yesin) chơi. Tôi nhớ không sai ai cũng bảo ông Yesin là ông Tư, nhưng không hiểu sao báo chí, truyền hình, kể cả sách viết về ông Tư ngày nay cứ gọi ông Tư là ông Năm. Có thể, ổng là Quan 5, nên người ta suy ra dân làng gọi là ông Năm, nhưng thực ra dân làng đã quen gọi ổng là ông Tư (chắc lúc ổng còn là Quan 4), cái kiểu gọi "chết tên"
Tôi viết những lời trên đây với mong muốn mọi người gọi ông Yesin là ông Tư như thực tế trước đây người dân vẫn quen gọi Ông. Và mặc dù nơi ông ở hiện nay là Nhà nghỉ (khách sạn) ngành công an nhưng mỗi khi đi ngang qua nơi này, chúng tôi cũng chỉ gọi nơi này là Lầu ông Tư!”.

BCH Hội Ái mộ Yersin Nha Trang thăm nơi ở và làm việc của bác sĩ Yersin tại Hòn Bà. Người ngoài cùng bên phải là nhà thơ Giang Nam.​

Tuy nhiên, trao đổi với chúng tôi về thắc mắc này, nhà thơ Giang Nam, nguyên Phó chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa, Phó chủ tịch Hội ái mộ Yersin Nha Trang cho biết: “Những bút tích mà ông Yersin ghi lại trong nhật ký đều thích thú cái tên mà người dân thường gọi ông là ông Năm. Nhiều người dân kể lại rằng, ngày ông xây ngôi nhà bốn tầng, màu trắng rất đẹp sát biển, trên sân thượng ông đặt kính thiên văn để báo thời tiết giúp ngư dân, lúc đó ông là Quan tư (do Toàn quyền Đông Dương phong). Rồi lúc ông nhận Huân chương Bắc Đẩu Bội Tinh của chính quyền Pháp, ông là Quan năm.…”.Đạo diễn gạo cội Phạm Việt Tùng, hiện nghỉ hưu tại Nha Trang, từng thực hiện bộ phim tài liệu Trái tim ông Năm cũng khẳng định: “Nhà bác học Yersin được người dân Nha Trang gọi là ông Năm một cách rất thân thiện, cái tên ấy hiện đang in đậm trong lòng người dân và lưu giữ cả gần trăm năm qua trong Bảo tàng về ông tại Viện Passteur Nha Trang, không bàn cãi. Ngoài ra, rất nhiều bài báo khi viết về ông đều gọi ông là ông Năm ngoài cái tên Yersin của ông”.
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia cũng ghi nhận: “Yersin để lại nhiều ký ức sâu đậm tại Việt Nam, nơi người dân trong vùng gọi ông cách thân mật là Ông Năm, theo cấp bậc Đại tá quân y (quân hàm có năm vạch). Tuy nhiên, theo Patrick Deville, người dân Xóm Cồn gọi Yersin như thế là do "ông có cái lon năm vạch mạ vàng trên bộ đồng phục trắng" khi ông còn là bác sĩ phục vụ trên tàu”.
Bác sĩ Yersin được người dân xóm Cồn, TP Nha Trang gọi với cái tên thân mật là ông Tư hay ông Năm, chúng tôi sẽ tiếp tục tìm hiểu để làm rõ thông tin. Nhưng có một điều không thể phủ nhận, hình ảnh bác sĩ Yersin vẫn luôn in đậm trong trái tim những người dân từng sinh ra và lớn lên tại xóm Cồn, từng gắn bó với lầu ông Tư mà từ mấy chục năm trước, nó từng bị đập bỏ để xây dựng thành nhà nghỉ của Bộ công an bây giờ.

Bác sĩ Alexandre – John – Emile Yersin sinh năm 1863 tại Thụy Sĩ, mất ngày 1/3/1943, tại thành phố Nha Trang. Năm 1883 ông vào học ngành y thuộc Viện hàn lâm Lausanne, học đại học tại Đức rồi sang Paris. Tại đây ông được gặp và làm việc tại Phòng thí nghiệm vi trùng với nhà khoa học Louis Pasteur. Năm 1891, lần đầu tiên ông đến Nha Trang và đã chọn nơi đây để gắn bó cuộc đời. Ông là người đã phát hiện ra vi trùng dịch hạch, điều chế vaccine xin phòng, điều trị các bệnh dịch hạch, bạch cầu, tả. Ông âm thầm cống hiến cả cuộc đời cho khoa học thế giới nói chung và cho ngành y tế dự phòng Việt Nam nói riêng: Ông đặt nền móng xây dựng Viện Pasteur Nha Trang và hệ thống các Viện Pasteur tại Đông Dương, đem lại hiệu quả vô cùng to lớn trong phòng chống dịch bệnh cho khu vực Đông dương và Châu Á, ông được suy tôn là “Cụ tổ” của ngành y tế dự phòng Việt Nam. Ông cũng là người đưa cây cao su, cây canh- ki-na, chà là… vào trồng tại Việt Nam và cả Đông Dương, đưa kính thiên văn về nghiên cứu và giúp thông báo thời tiết khí hậu cho người dân đi biển. Ngày 27 tháng 2 năm 1902, Toàn quyền Đông Dương lúc bấy giờ là Paul Doumer, người đặt viên đá đầu tiên xây dựng Trường thuốc Đông Dương tại Hà Nội (Đại học y Hà Nội ngày nay), cùng lúc bác sĩ A Yersin được cử làm Hiệu trưởng và khai giảng khóa học đầu tiên, tới nay trường đã 112 năm. Ông cũng là người tìm ra Cao nguyên Lâm Viên, Lang Biang.

CÔNG THI​

 

[h=1]Tư liệu của người Pháp cho biết Yersin là ông Tư hay ông Năm[/h]
(PLO) - “Có nhiều tài liệu của các tác giả cả trong và ngoài nước viết về bác sĩ lừng danh này cho rằng, khi Yersin đến Nha Trang sinh sống và làm việc, để được hưởng các kinh phí từ nguồn ngân sách của chính phủ Pháp phục vụ cho y khoa, ông phải chấp nhận mang “danh” Đại tá quân y, tương tự chức quan 5 theo quy định của Pháp tại Đông Dương. Vì vậy người dân gọi ông là ông Năm có nguồn gốc từ đó”.


Nhà báo Võ Văn Tạo, người từng nghiên cứu sâu và có rất nhiều bài viết về Yersin đã đưa ra bằng chứng về việc Yersin thường được gọi với cái tên ông Năm.
Đặc biệt, có hai tác giả người Pháp là: Henri H. Mollaret và Jacqueline Brossollet đã viết cuốn sách: Alexandre Yersin - Người chiến thắng bệnh tật, được dịch sang tiếng Việt, do Nhà xuất bản thông tin xuất bản năm 1991. Theo tác giả (2 tác giả người Pháp) năm 1970, ngoài việc được tiếp cận và đọc bản Di chúc do Yersin để lại, họ còn có cả ngàn lá thư do Yersin viết gửi về cho Mẹ từ những năm 1884 đến 1905 và sau đó là gửi chị gái.



Chính những lá thư này là một tập nhật ký, được ghi chép tuần tự và được gửi đều đặn. Trong đó tác giả có đoạn viết: “Ông là người của họ và họ là người của ông. Lịch sự, nhã nhặn, kín đáo, tôn kính, là những đặc tính của người Việt… Họ kính phục nhà bác học, con người chống lại bệnh tật cho nước họ"
Trong khoảng giữa năm 1895 đến năm 1943, ông không ngớt săn sóc, khuyên lơn, bảo vệ những người dân nghèo ở Nha Trang, những con người không biết cách đọc chính xác tên ông, đã mệnh danh ông là “Ông Năm”. Theo tiếng Việt, “Năm” có nghĩa là thứ năm. Dân chúng biết là Yersin đã lên đến chức bác sĩ đại tá quân y trong quân đội Pháp và người dân Việt vốn rất tôn trọng chức tước, đã đặt tên cho ông tương xứng với 5 bậc lon của ông: ấy là Năm”.
Bác học A. Yersin không chỉ là một bác sĩ tài ba, mà ông còn là nhà nông học, thiên văn học, nhà thám hiểm…nhưng cốt cách tuyệt vời nhất trong ông chính là trái tim nhân hậu. Tài giỏi mà khiêm nhường, ông vượt lên tất cả mọi gian khó khi xa Tổ quốc, xa gia đình, người thân, cống hiến lớn lao cho loài người, nhưng lại yêu đất nước, con người Việt Nam đến mức “xin được an nghỉ vĩnh viễn nơi đây”.

​

Giường và máy chữ của bác sĩ tại Bảo tàng Yersin (nằm trong Viện Pasteur Nha Trang).
Đáp lại người dân nơi đây đã dành cho ông nơi yên nghỉ trên một ngọn đồi cách Nha Trang gần 20 km, bao bọc xung quanh bởi cây xanh và hoa. Lúc ông tạ thế, hiếm có đám tang “ông tây” nào lại được người dân chài Xóm Cồn, Xóm Bóng Nha Trang tiễn đưa ông với khăn tang trắng đầu, kèn trống, người nối người dài hàng cây số.
Ngày nay, rất nhiều đường phố, công viên, trường học… cả nước lần lượt được mang tên ông. Là một bác học lừng danh của thế giới, nhưng với người dân xóm chài Nha Trang, ông chỉ là “ông Năm” có trái tim nhân hậu.
Khu mộ, ngôi chùa thờ ông tại Suối Cát, huyện Cam Lâm, Khánh Hòa và bảo tàng A.Yersin đặt tại Viện Pasteur Nha Trang được xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia từ năm 1990... Viện Pasteur Nha Trang mà ông đã khởi dựng và làm việc, giờ đây trở thành trung tâm y tế dự phòng hàng đầu của cả nước.

Công Thi ​

 

Dân xóm Cồn gọi lầu ông Tư = ông Tư, còn theo sách thì gọi là ông Năm.

Rối nhỉ.

 

Túm lại là ô Năm Yersin hay ô Tư xóm Cồn đây.......?????????????????????????? Nên gọi theo tư liệu, sách vở hay gọi theo tên thân mật mà bà con xóm Cồn dành cho ông???????????? Hay là cả 2 phương án trên đều đúng!!!

 

:cold: Đề nghị báo VTV- Chuyển động 24h để điều tra làm rõ:cold:

 

Dễ lắm à, VTV là chuyên gia về vấn đề này mà ^^

 

Vậy đả rõ rồi, giống như tên ở nhà và tên "trên trường" thôi.
Tên ở nhà là : Tèo, Tí , Gái, Matmeo3575... ở nhà gọi theo tên vậy thân mật hơn ( Dân Nha Trang gọi là Ông Tư).
Tên "trên trừơng" thì gọi theo cách chính thức hơn : Hải, Tâm, Hoa, Tuấn Anh..( Sách vở gọi là Ông Năm). :1198::1198::1198:

 

Đoán mò cái:
Chắc là do cách gọi người con thân yêu của dân tộc VN là anh Tư và anh Năm theo 2 miền Nam Bắc khác nhau (Ngoài Bắc thì con Trưởng gọi là anh Cả, con thứ 2 gọi là anh Hai, còn miền Nam gọi con Trưởng là anh Hai), anh Năm là cách gọi của miền Nam, còn anh Tư là cách gọi của miền Bắc. :xmaslaff:

 

vậy Yersin trước đây đã có nick name rồi :tambien:

 

vtv đâu........................:662:

 

Theo nhatrang hiểu như thế này ... Bác sĩ Yersin qua Việt Nam và thời gian gắn bó với người dân xóm cồn lúc đó vẫn là còn là quan IV ... nên bà con xóm Cồn gọi ông với tên quen thuộc bằng tên là Ông Tư ... và rồi sau này ông được thăng lên là Quan V thì ông vẫn được người dân xóm cồn gọi là ông Tư , tòa nhà của ông xây dựng ngay xóm cồn đó được gọi là Lầu Ông Tư ... Dân đã gọi hay thờ ai đó thì chớ có sai ...

 

Lúc mới đến ở được gọi là ông Tư. Khi nổi tiếng là lúc đã được lên chức quan Năm. Nên khi nói đến ông thì người ta (báo chí, truyền thông,những người gặp sau...) lại gọi là ông Năm. Cái nào cũng đúng cả. Tên là Ông Năm vì sự nổi tiếng, còn tên là Ông Tư do dân người ta gọi khi ông mới đến.

 

ở nha trang có đường Yersin chứ ko có đường ông bốn,ông năm nào cả. người ta gọi ông là bác sĩ Yersin chứ ko phải bác sĩ bốn,bác sĩ năm nào cả.

 

bác sĩ bốn,bác sĩ năm .híc cười bể bụng.

 

Pác Apollo hài thật =)) ............ nói thế khỏi phải bàn

 

Chuyện kể rằng ngày xửa ngày xưa...xưa lơ xưa lắc...xưa quá hết nhớ lun òi hehe :teeth:

 

chỉ nhớ là xưa lơ xưa lắc thôi sao :1267: pó trym bác này

 

Theo các bạn thì gọi là ông Tư hay ông Năm?

 

Nhà tôi cách lầu ông Tư khoãng 200m, từ lúc thơ ấu tôi đã được người lớn kể về những huyền thoại ông Tư, bây giờ sau 40 năm vẫn còn in trong trí nhớ. Ông sống trong tâm tưởng của người dân chứ không phải trong sách vở. Nếu hỏi những người sống ở đường Nguyễn Bỉnh Khiêm và xóm Cồn khi xưa thì chỉ có một câu trả lời đúng duy nhất Ông Tư, không cần VTV phải nghiên cứu đâu !

 

Nếu đã là cái tên thân thiện thì nên gọi theo người dân địa phương, nơi ông Yersin từng sống.